Geçen hafta Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) din derslerinin zorunlu tutulmasının Alevi inancı benimseyen ebeveynlerin çocukları açısından eğitim hakkının ihlali niteliğinde olduğuna karar verdi (Mansur Yalçın ve diğerleri kararı, App. No. 21163/11, 16/09/2014). Aslında bu karar AİHM’in bu yöndeki ilk kararı değil. Daha önce de Hasan ve Eylem Zengin başvurusunda benzer yönde karar vermişti (Hasan ve Eylem Zengin kararı, App. No.1448/04, 09/10/2007). Bu kararların temel dayanak noktası, çocukların ana babalarının felsefi ve dini/vicdani kanaatleri doğrultusunda eğitilme hakkına müdahale edilmemesidir ve bu nokta hak olarak düzenlenmiştir. AİHM’in zorunlu din eğitimiyle ilgili kararları, eleştiriye açık yönleri olmakla birlikte, iyi kötü temellendirilmiş ve belirli bir istikrara kavuşturulmuş durumda.
Ancak kanımca daha önemli olan mesele, çocukların ana babalarına karşı eğitimlerinin tür ve niteliğini seçip seçemeyeceği tartışmasında odaklaşmaktadır. Mevcut düzenleme ve AİHM kararları, çocukların kararların ebeveynlerinkiyle çatışmadığı haller için geçerlidir ve üstelik paternalist öğelerle bezelidir. Asıl mesele, çocukların ebeveynlerine karşı özgürleşmesi/özgürleştirilmesidir. Aşağıdaki linkte, bu özgürleşme/özgürleştirmenin pozitif hukuk çerçevesinde temellendirilmesine yönelik bir deneme yer almaktadır. “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Çerçevesinde Çocuğun Kendi Görüşleri Doğrultusunda Eğitimini Belirleme Hakkı” başlıklı makale, Prof. Dr. Mehmet Akad’a Armağan, ed. Bihterin Dinçkol vd., Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Der Yayınları, 2012, sf.433-465’de yayımlanmıştır.
AİHS Çerçevesinde Çocuğun Kendi Görüşleri Doğrultusunda Eğitimini Belirleme Hakkı
